Gorąca woda może być sekretem zamrożenia kostek lodu w niecałą godzinę
Fakty naukowe mogą czasami wydawać się dość odległe. Jak przydatna jest wiedza, że elektrony mają ładunek, naprawdę? Ale nie zawsze tak jest. Weź na przykład lód. Przejście z wody do lodu o normalnej wielkości zajmuje od trzech do czterech godzin. Jeśli organizujesz imprezę za godzinę, ten zabawny fakt naukowy nie jest już tak zabawny.
Zanim jednak pobiegniesz do sklepu po duży worek lodu, poczekaj. Istnieje naprawdę fajna sztuczka zwana Efektem Mpemby, która może przyspieszyć proces nawet do pół godziny. Brzmi jak supermoc, ale nie musisz być superbohaterem, aby z niej skorzystać. To tak proste, jak użycie gorącej wody zamiast zimnej podczas robienia lodu. Tak, to takie proste. Podobno ta metoda daje również tobie.
Zamrażanie gorącej wody może wydawać się sprzeczne z intuicją, ponieważ zdrowy rozsądek podpowiada, że osiągnięcie temperatury zamarzania gorącej wody zajmie więcej czasu niż zimnej wodzie (i większość fizyków by się z tym zgodziła). Mimo wszystko warto spróbować. Aby tego spróbować, po prostu napełnij tackę na lód gorącą wodą, włóż ją do zamrażarki i (miejmy nadzieję) będziesz mieć gotowy lód w mgnieniu oka. Swoją drogą, kiedy mówimy gorąco, mamy na myśli naprawdę gorąco. Najpierw zagotuj wodę, a następnie od razu włóż ją do zamrażarki.
Czy efekt Mpemba naprawdę działa?
Efekt Mpemby został nazwany na cześć tanzańskiego strażnika łowów Erasto Mpemby, który odkrył go jako nastolatek w latach sześćdziesiątych. Na lekcjach gotowania w szkole powiedziano mu, aby po ugotowaniu bazy lodowej poczekał, aż ostygnie, zanim włoży ją do zamrażarki. Nie czekał i odkrył, że lody zamarzały szybciej, gdy były gorące, a nie zimne.
Kiedy do jego szkoły przyszedł brytyjski fizyk Denis Osborne, Mpemba zapytał go, dlaczego tak się stało, co ostatecznie doprowadziło do wspólnej publikacji naukowej na temat zjawiska, od którego wzięło się jego imię. Pomysł zamarzania gorącej wody szybciej niż zimnej sięga wieków przed narodzinami Mpemby. Arystoteles pisał o tym zjawisku za życia w IV wieku p.n.e., a na przestrzeni lat wypowiadało się na ten temat wielu wybitnych myślicieli i naukowców, w tym René Descartes i Francis Bacon.
Nawet przy całej tej bogatej historii efektu Mpemby nadal toczy się naukowy spór na temat tego, czy faktycznie jest on prawdziwy. Pomimo udokumentowanych obserwacji, że to działa, równie wiele eksperymentów zakończyło się niepowodzeniem. Zjawisko charakteryzuje się brakiem powtarzalności i dużą liczbą zmiennych, których praktycznie nie da się kontrolować. Naukowcy nie rozumieją, dlaczego efekt Mpemby działa i większość utrzymuje, że w ogóle nie istnieje — w rzeczywistości naruszyłoby dość istotne prawo fizyki, gdyby wydarzyło się tak, jak opisano. Dlaczego jednak nie spróbować tego samemu i przekonać się?
